Суди ноҳияи Мастчоҳ 
Истиқлолияти давлатӣ барои Тоҷикистон на танҳо маънои озодии сиёсӣ ва соҳибихтиёриро дорад, балки имкони воқеии ташаккули низоми миллии ҳифз ва риояи ҳуқуқу озодиҳои инсонро фароҳам овард. Дар давраи пеш аз истиқлолият, меъёрҳои ҳуқуқӣ ва сиёсӣ аз маркази ягонаи давлатҳои иттифоқӣ вобаста буданд, ки ин ба пуррагӣ ба талабот ва арзишҳои миллӣ мутобиқ набуд. Пас аз ба даст овардани истиқлолият, Тоҷикистон тавонист қонунгузории худро дар соҳаи ҳуқуқи инсон бо назардошти меъёрҳои умумибашарӣ ва таҷрибаи ҷаҳонӣ такмил диҳад.
Соли 1994 Тоҷикистон Конститутсияи худро қабул кард, ки дар он ҳуқуқу озодиҳои инсон ҳамчун арзиши олӣ эътироф гардиданд. Моддаҳои Конститутсия кафолат медиҳанд, ки:
ҳамаи шаҳрвандон дар назди қонун баробар мебошанд;ҳуқуқ ба зиндагӣ, озодӣ ва дахлнопазирии шахс ҳифз мегардад;озодии сухан, виҷдон, эътиқод ва ташкили иттиҳодияҳо таъмин карда мешавад;дахолатнопазирии моликият ва манзили шахсӣ кафолат дода мешавад.
Истиқлолият имкон дод, ки Тоҷикистон як қатор қонунҳои соҳавиро барои ҳифзи ҳуқуқи инсон қабул намояд, аз ҷумла:
Қонуни конститутсионӣ “Дар бораи судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон” — барои адолати судӣ ва дастрасии шаҳрвандон ба муҳокимаи одилона;Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ҳуқуқҳои кӯдак”;Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ҳуқуқҳои инсон ва озодиҳои асосии он”;Қонунгузорӣ дар соҳаи ҳуқуқи меҳнат, иҷтимоӣ ва гендерӣ.
Тоҷикистон пас аз истиқлолият ба як қатор шартномаҳои байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи инсон пайваст, аз ҷумла:
Эъломияи умумии ҳуқуқи башар (ҳамчун узви СММ);Паймони байналмилалӣ оид ба ҳуқуқҳои шаҳрвандӣ ва сиёсӣ;Паймони байналмилалӣ оид ба ҳуқуқҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ;Конвенсияҳои байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи кӯдак ва мубориза бо табъиз.
Ин иқдом кишварро уҳдадор месозад, ки меъёрҳои байналмилалиро дар қонунгузорӣ ва амал татбиқ намояд.
Дар замони истиқлолият, сохторҳои махсус барои ҳифзи ҳуқуқи инсон таъсис ёфтанд:
Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон (Омбудсмен) — барои назорат ва баррасии муроҷиатҳои шаҳрвандон оид ба поймолшавии ҳуқуқҳояшон;Шӯроҳои ҷамъиятӣ дар назди мақомоти давлатӣ — барои баррасии масоили иҷтимоӣ ва ҳуқуқӣ бо иштироки ҷомеа;Созмонҳои ғайридавлатӣ — ки фаъолона дар соҳаи ҳимояи ҳуқуқи инсон амал мекунанд.
Пас аз истиқлолият, шаҳрвандон имкони бештар барои истифодаи ҳуқуқҳояшон пайдо карданд:
-дастрасӣ ба судҳои мустақил;
-озодии ташаббуси иқтисодӣ ва соҳибкорӣ;
-имконияти иштирок дар идоракунии давлатӣ тавассути интихобот;
-озодии ташкили созмонҳо ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ.
Истиқлолият — рамзи шукӯҳ, ифтихор ва пойдории миллати тоҷик аст. Он ба мо имконият дод, ки сарнавишти худро бо дасти худ созем, арзишҳои миллиро эҳё кунем ва ҳуқуқу озодиҳои инсонро ҳамчун неъмати олӣ ҳифз намоем. Дар даврони соҳибистиқлолӣ, кишвари мо роҳи давлатдории ҳуқуқбунёдро пеш гирифт ва барои таъмини адолат, баробарӣ ва ҳифзи ҳуқуқи шаҳрвандон қадамҳои устувор гузошт. Имрӯз мо ифтихор дорем, ки ҳуқуқу озодиҳои ҳар як шаҳрванд дар қонун кафолат ёфта, барои амалӣ гардидани он тамоми шароит муҳайё аст. Боварӣ дорам, ки бо ваҳдат, меҳнатдӯстӣ ва масъулияти шаҳрвандӣ мо Ватани худро боз ҳам ободу пешрафта месозем. Пойдории истиқлолият ва ҳифзи ҳуқуқи инсон — вазифаи муқаддаси ҳар яки мост.
Судяи суди ноҳияи Мастчоҳ Убайдзода Муҳсин Маннон